Ο προσυμπτωματικός έλεγχος, όπως άλλωστε φανερώνει ο όρος, χρησιμεύει για την ανίχνευση του καρκίνου σε πρώιμο στάδιο, πριν την εμφάνιση οποιουδήποτε συμπτώματος. Με τον τρόπο αυτό επιτρέπεται η ριζική θεραπεία προκαρκινικών και πρώιμων καρκινικών βλαβών, προτού αυτές προλάβουν να εξαπλωθούν.
Παρακάτω παραθέτουμε τις τρέχουσες συστάσεις σχετικά με την έγκαιρη διάγνωση ορισμένων μορφών καρκίνου.
Καρκίνος μαστού
- Στις γυναίκες ηλικίας 40-44 ετών θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα ετήσιου ελέγχου με μαστογραφία, εφ’ όσον το επιθυμούν.
- Γυναίκες ηλικίας μεταξύ 45 και 54 ετών ελέγχονται με μαστογραφία ετησίως.
- Μετά την ηλικία των 55, ο έλεγχος μπορεί να προγραμματίζεται κάθε δεύτερο χρόνο, ή να συνεχίζεται σε ετήσια βάση.
- Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να συνεχίζεται για όσο η γυναίκα βρίσκεται σε καλή κατάσταση υγείας και έχει προσδόκιμο ζωής τουλάχιστον 10 έτη.
Δεν παραλείπω να είμαι εξοικειωμένη με τη φυσιολογική όψη και αίσθηση του στήθους μου και να αναφέρω στο γιατρό μου οποιαδήποτε αλλαγή αφορά στα παραπάνω.
Σε ένα μικρό κομμάτι του συνολικού γυναικείου πληθυσμού, λόγω οικογενειακού ιστορικού, γενετικής προδιάθεσης ή άλλων παραγόντων, έχει ένδειξη ο έλεγχος ρουτίνας και με μαγνητική μαστογραφία, πέραν των καθιερωμένων εξετάσεων (1).
Καρκίνος και πολύποδες του παχέος εντέρου και του ορθού
- Στους ενήλικες με ενδιάμεσο κίνδυνο εμφάνισης κολο-ορθικού καρκίνου (2), συνιστάται η έναρξη τακτικού προσυμπτωματικού ελέγχου στην ηλικία των 45 ετών. Ο ενδεδειγμένος έλεγχος είναι η ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου και του ορθού (κολοσκόπηση).
- Σε άτομα με καλή γενική κατάσταση υγείας, ο έλεγχος ιδανικά συνεχίζεται έως τα 75 έτη ηλικίας.
- Για τις ηλικίες 76-85, καλό είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σχετικά με το όφελος της συνέχισης του προσυμπτωματικού ελέγχου.
- Άνω των 85 ετών, δε συνιστάται η περαιτέρω διενέργεια εξετάσεων.
- Εάν επιλέξετε κάποιο self-test ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα (ή άλλη μέθοδο εκτός από την ενδοσκόπηση) και προκύψει παθολογικό αποτέλεσμα, τότε θα πρέπει να ακολουθήσει πλήρης ενδοσκοπικός έλεγχος (κολοσκόπηση).
Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
- Ο προσυμπτωματικός έλεγχος θα πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 25 ετών (3). Σε άτομα ηλικίας κάτω των 25 ετών δε συνιστάται έλεγχος, καθώς οι περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας δεν είναι συνηθισμένες σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
- Γυναίκες ηλικίας 25-65 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε μοριακό έλεγχο για HPV κάθε 5 έτη. Στην περίπτωση που ο μοριακός έλεγχος για τον HPV στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας δεν είναι διαθέσιμος, συνιστάται η διενέργεια του τεστ Παπανικολάου (PAP test) κάθε 3 έτη.
Θυμάμαι να είμαι συνεπής στον τακτικό μου γυναικολογικό επανέλεγχο …
- Γυναίκες άνω των 65 με φυσιολογικό αποτέλεσμα PAP test εντός των τελευταίων 10 ετών, δε χρειάζεται να υποβληθούν ξανά σε έλεγχο.
- Γυναίκες με ιστορικό σοβαρής προ-καρκινικής βλάβης στον τράχηλο θα πρέπει να συνεχίζουν να υποβάλλονται σε έλεγχο για τουλάχιστον 25 έτη μετά τη διάγνωση, ακόμη και εάν αυτός ξεπερνά το ηλικιακό όριο των 65 ετών.
- Ο προληπτικός έλεγχος δεν εφαρμόζεται σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική εκτομή τραχήλου για οποιονδήποτε άλλο λόγο.
- Ο προσυμπτωματικός έλεγχος εφαρμόζεται κανονικά σε γυναίκες που έχουν εμβολιαστεί έναντι του HPV.
Καρκίνος του ενδομητρίου
Μπαίνοντας στην εμμηνόπαυση, οι γυναίκες πρέπει να είναι εξοικειωμένες με τα συμπτώματα που αφορούν τον καρκίνο του ενδομητρίου (4), επειδή η έγκαιρη αναφορά τους βοηθά στην ανεύρεση βλαβών σε πρώιμο στάδιο. Κάθε επεισόδιο κολπικής αιμόρροιας κατά την εμμηνόπαυση θεωρείται παθολογικό και πρέπει να αναφέρεται στο γυναικολόγο.
Καρκίνος του πνεύμονα
Δείτε ξεχωριστό άρθρο ειδικά για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονα.
Καρκίνος του προστάτη
Φτάνοντας την ηλικία των 50 ετών, και ανάλογα με το οικογενειακό του ιστορικό, κάθε άνδρας θα πρέπει να αποφασίζει μαζί με τον γιατρό του κατά πόσον είναι κατάλληλη η έναρξη προσυμπτωματικού ελέγχου (5). Ο έλεγχος αυτός θα αφορά 1/ εξέταση PSA στο αίμα και 2/ δακτυλική εξέταση από το ορθό. Η συχνότητα του επανελέγχου εξαρτάται από τα επίπεδα του PSA.
Φροντίζω την υγεία μου και ελαττώνω τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
- Απέχω από το κάπνισμα.
- Διατηρώ σταθερό σωματικό βάρος.
- Επενδύω σε τακτική σωματική άσκηση που μου ταιριάζει και μου αρέσει..
- Κάνω υγιεινές διατροφικές επιλογές, και προτιμώ φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
- Εάν πρόκειται να καταναλώσω αλκοόλ, δεν ξεπερνώ το 1 ποτό την ημέρα.
- Φροντίζω την υγεία του δέρματός μου.
- Μαθαίνω το οικογενειακό μου ιστορικό ασθένειας.
- Κάνω όλους τους προβλεπόμενους για την ηλικία και το φύλο μου τακτικούς ιατρικούς ελέγχους.
Παραπομπές
- www.cancer.org/cancer/types/breast-cancer/screening-tests-and-early-detection/american-cancer-society-recommendations-for-the-early-detection-of-breast-cancer.html
- www.cancer.org/cancer/types/colon-rectal-cancer/detection-diagnosis-staging/acs-recommendations.html
- www.cancer.org/cancer/types/cervical-cancer/detection-diagnosis-staging/cervical-cancer-screening-guidelines.html
- www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/detection-diagnosis-staging/detection.html
- www.cancer.org/cancer/types/prostate-cancer/detection-diagnosis-staging/acs-recommendations.html
*Προσαρμογή από τις επίσημες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου.