Ο τρόπος που κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του καλείται “αυτοεικόνα”. Παρόλο που μπορεί να μη μας αρέσουν τα πάντα στην εξωτερική μας εμφάνιση, αυτή είναι κάτι το οποίο έχουμε συνηθίσει και γενικότερα αποδεχόμαστε. Όμως, μέσα από το βίωμα του καρκίνου προκαλούνται μεταβολές τόσο στην πραγματική μας εξωτερική εικόνα, όσο και στο πώς εμείς την αντιλαμβανόμαστε και τα συναισθήματα που αυτή μας προκαλεί. Ένα κομμάτι που επίσης επηρεάζεται είναι η ερωτική ζωή, με ποικίλες προεκτάσεις. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα συναισθήματα και οι εμπειρίες σας σε αυτή τη φάση ζωής απασχολούν πολλούς άλλους ανθρώπους και το να τα μοιράζεστε μπορεί να σας απαλύνει το αίσθημα της μοναξιάς.
Πώς επηρεάζεται το σώμα μου από τις διάφορες θεραπείες ;
Οι διάφορες θεραπείες του καρκίνου μπορεί να προκαλούν αλλαγές στο σώμα. Κάποιες από αυτές μπορεί να διαρκούν λιγότερο, κάποιες άλλες περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση αποτελούν σημαντικό ζήτημα τόσο κατά τη διάρκεια της θεραπείας, όσο και μετά την ολοκλήρωσή της. Για παράδειγμα, κάποια φάρμακα μπορεί να προκαλούν οίδημα λόγω κατακράτησης υγρών και αυτό να σας κάνει να αισθάνεστε λιγότερο ελκυστικοί. Ή στην περίπτωση που κάποιος φέρει δερματική στόμια μετά από χειρουργείο εντερεκτομής, ενδεχομένως να διστάζει να έρθει σε επαφή με κόσμο, εξαιτίας του-αβάσιμου μεν, δικαιολογημένου όμως- φόβου της απόρριψης.
Οι αλλαγές στο σώμα λόγω της θεραπείας είναι μοναδικές σε κάθε άτομο. Κάποιες μπορεί να είναι ορατές στους άλλους ανθρώπους, και κάποιες μπορεί να τις αντιλαμβάνεστε μόνο εσείς. Οι αλλαγές που μπορεί να αντιμετωπίσετε αφορούν :
- Απώλεια μαλλιών
- Αλλαγές στο δέρμα
- Ουλές ή άλλες αλλαγές μετά από χειρουργική επέμβαση
- Αλλαγές στο βάρος του σώματος
- Απώλεια κάποιου άκρου
- Παρουσία στομίας
- Υπογονιμότητα-δυσκολία στην επίτευξη κυοφορίας
Ακόμα και οι αλλαγές που δεν φαίνονται, έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχολογία. Πρόκειται για πραγματικές απώλειες και δεν είναι παράλογο να σας αναστατώνουν. Συναισθήματα όπως ο θυμός και η θλίψη είναι απολύτως φυσιολογικά.
Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τις αλλαγές στο σώμα μου ;
- Οι απώλειες που βιώνετε είναι κάτι για το οποίο έχετε το δικαίωμα να πενθήσετε και είναι δεκτό να νιώθετε λυπημένος-η, θυμωμένος-η ή/και αγχωμένος-η.
- Ζητήστε τη βοήθεια ειδικού με τον οποίο θα συζητήσετε για τα συναισθήματά σας.
- Εστιάστε στο πώς σας βοηθά η εμπειρία σας στο να βγείτε πιο δυνατοί, σοφοί και ρεαλιστές από αυτήν.
- Για τυχόν δερματικές αλλαγές μετά από ακτινοβολία ή άλλη θεραπεία, ζητήστε από το γιατρό σας να σας συστήσει τα κατάλληλα προϊόντα περιποίησης του δέρματος που έχει υποστεί βλάβη.
- Αναζητήστε νέους τρόπους ανανέωσης της εμφάνισής σας, π.χ. ένα νέο κούρεμα, χρώμα μαλλιών, μακιγιάζ ή ανανέωση της γκαρνταρόμπας σας, με θετική επίδραση στην ψυχολογία σας. Στην περίπτωση που χρησιμοποιείτε περούκα, ζητήστε από τους ειδικούς να σας την περιποιηθούν.
- Ενταχθείτε σε μια ομάδα υποστήριξης ατόμων με καρκίνο.
- Αν χρησιμοποιείτε τεχνητό μαστό, σιγουρευτείτε ότι έχει τη σωστή εφαρμογή.
- Παραμείνετε δραστήριοι. Θα σας βοηθήσει να μειώσετε το στρες και να χαλαρώσετε. Επίσης θα αισθανθείτε πιο δυνατοί και ότι έχετε τον έλεγχο του σώματός σας. Κάντε μια αποφασιστική αρχή και δώστε τον απαιτούμενο χρόνο.
- Δοκιμάστε την εθελοντική εργασία, καθώς το αίσθημα της προσφοράς θα αυξήσει την αυτοεκτίμησή σας.
Αλλαγές στη σεξουαλικότητα
Οι αλλαγές στο σώμα επιφέρουν αλλαγές και στην ερωτική ζωή. Τα προβλήματα σε σχέση με το σεξ πηγάζουν από διάφορους τύπους θεραπείας και μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμα ή μεγαλύτερης διάρκειας. Παράλληλα, μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ψυχικών επιρροών :
- Ανησυχία σε σχέση με τη στενή επαφή. Κάποιοι άνθρωποι παλεύουν με την αυτοεικόνα τους μετά την εμπειρία του καρκίνου. Κάποιοι αγχώνονται στη σκέψη ότι δεν θα ανταποκριθούν ή δεν θα είναι αρκετά ελκυστικοί. Η απώλεια μαλλιών, η θέα του γυμνού σώματος αποτελούν συνήθεις πηγές άγχους για πολλούς.
- Αλλαγές στην ερωτική επιθυμία. Πόνος, άγχος ότι το σεξ θα είναι επώδυνη εμπειρία, κακή αίσθηση για το σώμα μας, απώλεια ενδιαφέροντος για σεξ, κατάθλιψη ή επιδράσεις φαρμάκων, όλα αυτά επηρεάζουν αρνητικά την ερωτική επιθυμία.
- Μεταβολές στα γεννητικά όργανα. Διάφορες θεραπείες μπορεί να επηρεάσουν τη στυτική λειτουργία. Λιγότερο συχνά είναι τα προβλήματα που σχετίζονται με την εκσπερμάτιση, όπως η παλινδρόμηση ή η αδυναμία εκσπερμάτισης. Στην περίπτωση των γυναικείων γεννητικών οργάνων, μπορεί να προκαλείται δυσχέρεια ή πόνος κατά την επαφή καθώς και αλλαγές στην αισθητικότητα της περιγεννητικής περιοχής, άλλοτε με σαφές αίτιο και άλλοτε χωρίς η αιτία να είναι ξεκάθαρη.
- Συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Κατά την τεχνητή εμμηνόπαυση, όπως ακριβώς και στη φυσική μορφή της, μπορεί να υπάρχουν εξάψεις, ξηρότητα ή αίσθημα τάσης στον κόλπο, δυσπαρεύνεια, δηλαδή συμπτώματα που δυσχεραίνουν τη σεξουαλική επαφή.
Τέλος, παραθέτουμε κάποια προβλήματα που συνδέονται με συγκεκριμένο αιτιολογικό παράγοντα και τις πιθανές λύσεις τους :
Στυτική δυσλειτουργία. Φαρμακευτική θεραπεία, μηχανικά βοηθήματα, χειρουργικές τεχνικές, ψυχολογική στήριξη.
Κολπική ξηρότητα. Καθώς η ξηρότητα και το αίσθημα τάσης προκαλούνται λόγω της εμμηνόπαυσης, μπορεί να βοηθήσουν η χρήση κάποιου λιπαντικού σκευάσματος και η τοπική εφαρμογή οιστρογόνων σε μορφή κρέμας.
Αδυναμία των μυών του πυελικού εδάφους. Οι ασκήσεις Kegel επιτυγχάνουν ενδυνάμωση των μυών της πυέλου. Είναι η απλή άσκηση που κάνουμε όταν προσπαθούμε να ελέγξουμε την τάση για ούρηση και να διακόψουμε τη ροή των ούρων.
Είναι σημαντικό να ανοίγεστε στο σύντροφό σας σχετικά με τις σκέψεις και τις ανησυχίες σας. Ακόμα και εάν είστε μαζί για καιρό, μπορεί να είναι δύσκολο να διατηρήσετε την επικοινωνία ζωντανή. Υποδείξτε στο σύντροφό σας τον τρόπο εκδήλωσης της ερωτικής επιθυμίας που προτιμάτε-αν αντί της σεξουαλικής επαφής προτιμάτε εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης. Είναι πιθανό ότι και εκείνοι θα διστάζουν να σας προσεγγίσουν από φόβο μήπως σας προκαλέσουν κακό. Επενδύστε στον κοινό χρόνο. Εστιάστε τη σκέψη σας στα θετικά στοιχεία της σχέσης. Η συνειδητότητα αυτή θα έχει από μόνη της θετική επίδραση στην ερωτική σας ζωή.
(Πηγή : NIH, National Cancer Institute)